CÁ LIA THIA - HƯƠNG VỊ ĐỒNG QUÊ

LƯU LUYẾN VỊ LIA THIA

Ở thôn quê, người nông dân có nhiều phương thức tìm kiếm các sản vật thiên nhiên như tôm cá, ếch nhái, cua còng…ngay trên kinh rạch, đồng bưng. Nào là giăng lưới, đặt lọp, cắm câu, thả vó…được ít để dùng trong gia đình, nhiều thì mang ra chợ bán bớt. Vào khoảng tháng giêng, hai âm lịch, khi những đám mây xám xịt còn vần vũ xa xa cũng là lúc cá lia thia kéo bầy, nhả bọt, đẻ trứng trên các dòng kinh năng, bàu lát. Vậy là nông dân các xã Mỹ Thạnh Đông, Mỹ Quý Tây (huyện Đức Huệ - Long An) hoặc bà con nghèo huyện Tân Phước (Tiền Giang) lại có dịp lấy từ giàn bếp xuống cái rổ “xoay (xây) cù” rủ nhau đi xúc cá lia thia.

Khác với kiểu dặm cù có quy mô lớn với nhiều người nhằm bắt chuột, rắn, rùa…Dặm cù bắt cá lia thia chỉ một người với cái rổ xúc và kéo theo cái thau đựng cá cột dây ngang thắt lưng. Trên kinh, bưng đầy năng, lát; đặt nghiêng rổ xúc ngập nửa vành rồi cứ thế xoay vòng chu vi cỡ miệng rổ, chân dậm đuổi cá dần thu hẹp rồi gom vào giữa xúc gọn. Mỗi lần xúc trúng có thể được khoảng trên dưới một chén cá lia thia, bả trầu…Tùy địa hình nước sâu, cạn hoặc rộng, hẹp mà thay đổi cách dặm cù, dặm hai bên mé hay dặm thụt lùi, miễn sao đưa được cá vào rổ. Nơi cá nhiều, dặm cù vài ba giờ đồng hồ dám được cỡ ba ký lô, chỗ ít cá cũng kiếm hơn ký về cải thiện bữa cơm gia đình. Cá lia thia trồng là loại cá đá nhau rất hăng, bọn trẻ rất thích chọn vài con có mang đỏ, kỳ, vây đều đặn, màu sắc đẹp đẻ để chơi. Xúc về, cho cả vào thau nước lựa bỏ rong rêu, con chôm chôm, bà mụ…không ăn được, chỉ để lại cá, tép mòng, điên điển, cà cuống, bù niểng…

Cá lia thia dùng làm mắm chua, kho tiêu, kho sả ớt, kho tộ tóp mỡ, nấu canh rau, kho mắm, chiên giòn, hấp lá gừng, um nước cốt dừa, chấy mỡ hành cuốn bánh tráng…Ngày trước, đến mùa xúc thường vào mỗi buổi chiều quanh làng xóm đều có người quảy gánh rao bán cá lia thia, đong bằng tô, chén. Một món ăn dân dã, rẻ tiền mà ngon miệng, bổ dưỡng.

 Bây giờ, những đồng bưng hoang hóa cũng được người dân khai phá làm đất sản xuất, đàn cá lia thia trở nên hiếm hoi bởi không còn môi trường thiên nhiên thích hợp. Chỉ huyện Thủ Thừa, Đức Huệ (Long An) là còn khá sôi động vào mùa xúc cá lia thia từ tháng 12 đến tháng 4 âm lịch và một số xã hình thành cả một đội ngủ xúc cá lia thia chuyên nghiệp. Chịu ngâm mình trong nước, vất vả là thế, nhưng cuộc mưu sinh nghèo buộc họ phải chấp nhận. Giá 1 ký cá lia thia trung bình 30 ngàn đồng, sau hơn một buổi dặm bắt cá ít nhất cũng kiếm được 50 ngàn. Người nông dân cần mẫn tạm dễ thở trong mùa xúc cá kéo dài tới 5 tháng này. Nhưng với tình hình ô nhiễm nước thải hóa chất lan rộng có hệ thống từ các nhà máy hiện nay thì ai cũng đoán được tương lai bấp bênh của nghề xúc cá… Con cá lia thia bé nhỏ ngoài việc giúp một số nông dân giảm bớt sự khó khăn, còn có vị trí rất dễ thương trong câu ca dao trữ tình hầu như mọi người đều thuộc nằm lòng :

 “Chim quyên ăn trái nhãn lồng 

 Lia thia quen chậu, vợ chồng quen hơi”… 

                                                                                      

                                                                                   Bài viết : NGUYỄN - KIM - Hình ảnh : SGTT

...............................

CẢM ƠN CÁC BẠN ĐÃ ĐỌC BÀI VIẾT, NẾU THẤY HỮU ÍCH - Ý NGHĨA CÁC BẠN HÃY CHIA SẺ (bấm + Share  thanh social bên dưới) NHÉ! <3..........

Hẹn gặp bài viết & video tiếp theo.............

Hy vọng các bạn sẽ chọn được những QUÀ TẶNG Ý NGHĨA cho mình , cho Gia Đình, Người thân nhé! love!.........

...........................................